آیا جامعه امروزی کمتر ریسک پذیر شده است؟، آیا ما کمتر ریسکپذیر شدهایم؟ بسیاری از دستاوردهای عصر طلایی از راه ریسکهای بزرگ بدست آمدند. مبارزه با آبله از طریق واکسیناسیون جهانی باعث مرگ هزاران نفر شد و البته جان دهها میلیون نفر را نجات داد. در دههی ۱۹۶۰ هزاران داروی مختلف وارد بازار شد که البته همهی آنها کارکرد موثر نداشتند. اثر بعضی از آنها مثل «تالیدومید» فاجعهبار بود و باعث شد بین سالهای ۱۹۵۷ تا ۱۹۵۱ کودکان معلول زیادی متولد شوند. ولی نتیجهی کلی باعث یک انقلاب بزرگ در سلامت و درمان شد و برای میلیونها نفر مفید بود.
اکنون چنین کاری غیر ممکن است. مدت زمانی که یک دارو میتواند در آمریکا تاییدیه بگیرد، از ۸ سال در دههی ۱۹۶۰ به ۱۳ سال افزایش یافته است. بسیاری از داروهای جدید برای اینکه وارد بازار شوند ۲۰ سال تحت آزمایش هستند. در سال ۲۰۱۱، بسیاری از انستیتوهای تحقیقاتی و خیریههای پزشکی، به قوانین اروپا دربارهی فیلترهای سفت و سخت تایید داروها انتقاد کردند و این کار را مانع پیشرفت بخش سلامت دانستند. بی اغراق نیست اگر بگوییم به دلیل قوانین سفت و سخت در تایید ایمنی داروها، افراد زیادی جانشان را از دست میدهند.
ریسکگریزی مانع پیشرفت مرزهای علم بوده است. در سال ۱۹۹۲، یک مهندس ژنتیک سوییسی به نام «اینگو پوتریکوس» واریتهای از برنج را بوجود آورد که در آن دانهها دارای مقدار زیادی ویتامین A بودند. کمبود این ویتامین هر سال در کشورهای جهان سوم منجر به نابینایی و مرگ صدها هزار نفر میشود. با این حال به دلیل تلاشهای کمپینهای افراطی ضد مهندسی ژنتیک مواد غذایی، هیچ وقت این واریتهی برنج به طور گسترده کشت و استفاده نشد. البته این ریسک کردنها عواقبی هم داشته است. مثلا حوادث هستهای بزرگ مثل چرنوبیل را از یاد نمیبریم. یا مثلا همین تغییر اقلیمی که میبینیم از عواقب آن ریسکهایی است که کردهایم.
برنامههای آپولو را امروز نمیتوانیم اجرا کنیم، شاید انگیزهی آن وجود ندارد، ولی بحث ریسکپذیری هم مهم است. الان دیگر ناسا دوست ندارد فضانوردانش را با ریسک بالای کشته شدن به فضا بفرستد. در دههی ۱۹۶۰، ساخت هواپیمای بویینگ ۷۴۷ از زمانی که طرحش روی کاغذ کشیده شد تا زمانی که ساخته شد فقط پنج سال طول کشید. این پروژه ریسک بسیار بزرگی برای شرکت بویینگ بود. این درحالیست که هواپیمای ایرباس A380 که فقط کمی بزرگتر از بویینگ ۷۴۷ است، در سال ۲۰۰۵ و دقیقا ۱۵ سال بعد از شروع پروژه پرواز کرد. به نظر میرسد ما حالا خیلی محافظهکار شدهایم.
اکنون به نظر میرسد که جهان ما ایمنتر، سلامتتر، ثروتمندتر و در کل بهتر از قبل است. آنطور که «استیون پینکر» و بعضی دیگر افراد میگویند، میزان خشونت در بیشتر جوامع نسبت به قبل از آن ربع قرن طلایی کاهش یافته است. اکنون امید به زندگی ما بیشتر شده و حقوق اجتماعی شهروندان برای هر دین و نژادی بیشتر رعایت میشود. به طور کلی اکنون جهان در سال ۲۰۱۶ نسبت به سال ۱۹۷۱ مکان بهتری است. البته که ما شاهد بعضی پیشرفتها در فناوری بودهایم. پیشرفتهایی حتی شگفتانگیزتر از برنامهی آپولو. هرچند که کنکورد نداریم، ولی اکنون میتوانیم با هزینهی خیلی کمی سفرهای هوایی انجام دهیم. پیشرفتهای زمینهی فناوری ارتباطات و اطلاعات هم فوقالعاده هستند. ولی میتوانست از این بهتر هم باشد. اگر پیشرفت همانطور ادامه پیدا میکرد، ما الان باید میتوانستیم در جهانی زندگی کنیم که آلزایمر قابل درمان باشد یا اصلا باید تاحالا پایمان را روی مریخ میگذاشتیم. همهی اینها پیشکش، اگر پیشرفت همانطور ادامه پیدا میکرد، اکنون باتری گوشی هوشمند ما بیشتر از یکی-دو روز شارژ میداد!