مراحل بیهوشی در حیوانات به چه صورت است و چه تفاوت هایی بین بیهوشی حیوانات با انسان ها وجود دارد؟، دکتر معماریان در رابطه با مراحل بیهوشی حیوانات و تفاوت داروهای آنها با انسان ها توضیحاتی را ارائه داده اند که در این مقاله ما به این موضوع پرداخته ایم. با ما همراه باشید.
دکتر معماریان مراحل بیهوشی را در حیوانات بدین شرح توصیف می‌کند: «۴ مرحله بیهوشی در حیوانات به ترتیب عبارت است از مرحله‌ی اول که حیوان در آن سرپا است فقط اصطلاحاً یک مقدار (Dissociate) یا از محیط جدا شده. مرحله دوم که حیوان دیگر توانایی ایستادن را ندارد، چشمانش این سمت آن سمت می‌رود اما کماکان هم حس درد و هم قابلیت تحرک دارد. مرحله سوم که در آن حیوان دیگر توان تحرک ندارد، خود سه پلان دیگر دارد که در مرحله‌ی سه و پلان سه تازه می‌توان جراحی را بر روی حیوان آغاز کرد. از مرحله‌ی سه و پلان سه به بعد حیوان بیهوش دیگر به سمت کما یا اصطلاحاً (Overdose) می‌رود یعنی اگر حیوان به مرحله چهار برسد، در حقیقت به مرحله اغماء رسیده و به سمت مرگ می‌رود.»
داروهای مخصوص بیهوشی حیات‌وحش نظر به خطرات و چالش‌هایی که این نوع عمل‌ها با خود به همراه دارند، می‌بایست حتماً چندین ویژگی مهم را داشته باشند. دکتر معماریان ویژگی‌های مذکور را بدین شرح تشریح کرد: «اول اینکه غلظت این داروها بالاست یا اصطلاحاً (High Concentrate) هستند یعنی با یک حجم کم آنها می‌توان حیوانی حتی درشت جثه را بیهوش کرد. از طرف دیگر ظرفیت دارت بیهوشی که ابزاری مخصوص برای تزریق دارو است، معمولاً خیلی کم است یعنی اگر آن دارو غلظت کافی و بالا نداشته باشد طبیعتاً برای استفاده در خود دارت بعنوان وسیله بیهوشی هم مناسب نیست.
دوم اینکه دارو اصطلاحا باید (Marginal Safety) خیلی زیادی هم داشته باشد یعنی فاصله‌ی بین دوز تاثیرگذار تا دوز مرگ‌آور خیلی زیاد باشد. اما چرا؟ معمولاً یک دامپزشک وقتی می‌خواهد حیوانی را بیهوش کند باید اول وزن آن را حدس بزند به عنوان مثال حدس می‌زنیم که این یوزپلنگ بین ۴۰ تا ۶۰ کیلوگرم وزن دارد. قانون دامپزشکی حیات‌وحش برای به حداقل رساندن احتمال خطر می‌گوید که آن حدس بالاتر باید ملاک کار باشد یعنی در این‌مورد فرضاً ۶۰ کیلوگرم را ملاک کار قرار می‌دهیم. اما در هر صورت آن حدس می‌تواند اشتباه باشد. اگر دارو آن ایمنی یا اصطلاحاً (Marginal Safety) زیاد را نداشته باشد، نمی‌تواند حدس اشتباه شما را پوشش دهد.
سوم اینکه یک داروی مخصوص بیهوشی حیات‌وحش باید با همان تزریق اول حیوان را به مرحله سه بیهوشی (Surgical Stage) برساند یعنی مرحله‌ای که بتوان عمل جراحی را بر روی آن حیوان آغاز کرد. نکته‌ی چهارم اینکه داروی بیهوشی حیات‌وحش باید برگشت‌پذیر (Reversible) باشد یعنی به محض اینکه دامپزشک احساس کند که شرایط بیهوشی مناسب نیست و احتمال تلف شدن حیوان وجود دارد یا اینکه اگر فرضاً حیوان را در طبیعت بیهوش کرده باشد، بتواند با تزریق داروی ضد بیهوشی (آنتی‌دوت) سریعاً حیوان را به وضعیت طبیعی برگرداند. مجموع این شرایط باعث شده که عملاً تفاوت‌های ملموسی میان داروهای بیهوشی حیات‌وحش با داروهای بیهوشی مختص انسان‌ها وجود داشته باشد. داروهای بیهوشی حیات‌وحش حاصل سال‌ها کار و تحقیق متخصصان فعال در این عرصه هستند و اکثر آنها در مورد انسان‌ها به هیچ‌وجه کاربرد ندارند.»
